ویندوز سرور چیست؟

سیستم عامل مایکروسافت ویندوز سرور یک سری از سیستم‌عامل‌های سرور کلاس Enterprise است که برای به اشتراک گذاشتن خدمات با چند کاربر و کنترل گسترده‌ای از ذخیره‌سازی داده‌ها، برنامه‌های کاربردی و شبکه‌های مشترک طراحی شده است.

ویژگی‌های کلیدی ویندوز سرور

توسعه ویندوز سرور در اوایل دهه ۱۹۸۰ آغاز شد، زمانی که مایکروسافت دو خط سیستم عامل را تولید کرد: MS-DOS و ویندوز NT. در آن زمان، یک مهندس مایکروسافت به نام دیوید کاتلر هسته ویندوز NT را با هدف ارائه سرعت، امنیت و قابلیت اطمینان که سازمان‌‎های بزرگ در سیستم عامل سرور نیاز دارند، توسعه داد.

قبل از انتشار ویندوز NT، بسیاری از شرکت‌ها متکی بر سیستم عامل یونیکس (Unix) بودند که برای اجرای فایل و سرویس‌های چاپ، به سخت افزار گران قیمت مبتنی بر RISC نیاز داشت. اما ویندوز NT بر روی ماشین‌های ارزان قیمت x86 قابل اجرا بود.

یکی از ویژگی‌های کلیدی در معماری NT، چند پردازش متقارن است که باعث می‌شد در دستگاه‌هایی با چند پردازنده، برنامه‌ها، سریع تر کار کنند.

تکرارهای بعدی ویندوز سرور، هم بر روی سخت افزار در مرکز داده‌ی یک سازمان و هم در یک پلت فرم ابری مانند مایکروسافت Azure پیاده سازی می‌شود.

ویژگی‌های کلیدی در نسخه‌های بعدی ویندوز سرور شامل Active Directory است، که به‌طور خودکار داده‌های کاربر، امنیت و منابع توزیع شده را مدیریت می‌کند و امکان همکاری با سایر دایرکتوری‌ها را نیز فراهم می‌کند. همچنین Server Manager، ابزاری برای مدیریت سرور و ایجاد تغییرات پیکربندی بر روی دستگاه‌های محلی و یا ریموت است

تاریخچه ویندوز سرور

۱۹۹۳: Windows NT 3.1 Advanced Server

مایکروسافت سیستم عامل ویندوز NT خود را در دو فرمت منتشر کرد: یکی برای workstations و دیگری برای سرورها. سیستم عامل ۳۲ بیتی دارای یک لایه انتزاعی سخت افزاری (Hardware Abstraction Layer) بود که با مسدود کردن دسترسی مستقیم برنامه‌ها به سخت‌‎افزار سیستم، ثبات سیستم را فراهم می‌کرد.

۱۹۹۴: Windows NT 3.5 Server

مایکروسافت ویژگی‌های کلیدی شبکه در این نسخه سرور را به روز کرد و پشتیبانی یکپارچه برای TCP / IP و Winsock را اضافه کرد. سایر پیشرفت‌های شبکه به کاربران سیستم عامل‌های غیر از مایکروسافت، اجازه دسترسی به فایل‌ها و برنامه‌های موجود در دامنه را می‌دهد.

۱۹۹۵: Windows NT Server 3.51

مایکروسافت این نسخه را به خوبی تنظیم کرده است تا عملکرد را افزایش، و میزان حافظه مورد نیاز را کاهش دهد. این سیستم عامل سرور از طریق stack شبکه‌ی به روز شده خود، بهینه شده است تا خدمات سریع‌تری را به کاربران ارائه دهد. مایکروسافت پشتیبانی ارتباطات بیشتری را برای شرکت‌ها در یک محیط با هر دو سرور ویندوز NT و NetWare اضافه کرد تا کاربران با یک اعتبار واحد، بتوانند از هر دوی آن‌ها خدمات دریافت کنند.

۱۹۹۶: Windows NT Server 4.0

مایکروسافت از رابط کاربری ویندوز ۹۵ برای این نسخه سیستم عامل سرور استفاده کرد و قابلیت‌های پروتکل شبکه را در این نسخه گسترش داد تا منابع شبکه در یک آرایه وسیع‌تری از دستگاه‌های غیر مایکروسافت، امکان پذیر باشد. ویژگی‌های کلیدی در این نسخه توانایی استفاده از یک سرور به عنوان یک سرور اطلاعات اینترنتی بود که اکنون به نام خدمات اطلاعات اینترنت (IIS) شناخته می‌شود.

: Windows 2000

ویندوز ۲۰۰۰، Active Directory را معرفی کرد که سرویسی است که اطلاعات مربوط به اشیاء شبکه، از جمله داده‌ها، سیستم‌ها و خدمات کاربر را ذخیره و مدیریت می‌کند. Active Directory اجازه می‌دهد تا مدیران بتوانند وظایف مختلف مانند پیکربندی شبکه خصوصی مجازی، رمزگذاری داده‌ها و دسترسی به اشتراک فایل را در رایانه‌های شبکه انجام دهند.

مایکروسافت چندین ویژگی کلیدی دیگر را نیز در این نسخه معرفی کرد، از جمله:

• کنسول مدیریت مایکروسافت (MMC / Microsoft Management Console)
• سیستم فایل NTFS 3.0
• پشتیبانی از حجم دیسک dynamic

ویندوز ۲۰۰۰ دارای سه نسخه – Server، Advanced Server و Datacenter بود.

: Windows Server 2003

مایکروسافت نام تجاری ویندوز سرور را با انتشار ویندوز سرور ۲۰۰۳ معرفی کرد و پیشرفت‌های امنیتی خود را بر روی ویندوز ۲۰۰۰ ترویج داد. مایکروسافت IIS، ویژگی وب سرور را سخت تر کرد و خدمات پیش فرض را غیر فعال کرد تا فرصت‌های بهره برداری را کاهش دهد.

مایکروسافت نقش‌های سرور را با این نسخه معرفی کرد. این نسخه به مدیران اجازه می‌داد که یک تابع خاص مانند کنترل کننده دامنه یا سرور DNS را، برای یک سرور اختصاص دهند.

سایر ویژگی‌های جدید در این نسخه عبارتند از قابلیت رمزنگاری گسترش یافته، فایروال، پشتیبانی بیشتر از آدرس شبکه (NAT) و Volume Shadow Copy Service.

ویندوز سرور ۲۰۰۳ چهار نسخه داشت: Standard، Enterprise، Datacenter و Web.

: Windows Server 2003 R2

مایکروسافت به جای شماره نسخه، شروع به استفاده از R2 کرد. سازمان‌ها باید مجوز جدید ویندوز سرور را برای استفاده از سیستم عامل سرور جدید خریداری کنند، اما برای این نسخه، نیاز به ارتقاء این مجوزها نبود و انتشار R2 از مجوزهای دسترسی مشتری (CALs) نسخه سرور قبلی استفاده می‌کرد.

در این نسخه ویژگی‌های امنیتی و ایمنی در Windows Server 2003 بهبود یافته است.

: Windows Server 2008

ویندوز سرور ۲۰۰۸ ویژگی‌های جدیدی را اضافه کرد؛ مانند:

• نرم افزار مجازی سازی Hyper-V
• failover clustering
• نمایشگر رویداد،
• Server Core
• Server Manager console

ویندوز سرور ۲۰۰۸ در چهار نسخه منتشر شد: Standard، Enterprise، Datacenter و Web.

: Windows Server 2008 R2

مایکروسافت از کرنل ویندوز ۷ خود برای این سیستم عامل استفاده کرده و ویژگی‌های مقیاس پذیری و قابلیت دسترسی آن را بهبود بخشید.

مایکروسافت قوانین و ویژگی‌‌های دایرکتوری فعال را برای بهبود ویرایش حساب‌های کاربری و کنترل بیشتر گره‌ها افزایش داد. این شرکت همچنین سرویس‌های Terminal Services را به روزرسانی کرد و سرویس Remote Desktop Services (RDS) را روی آن مجددا نصب کرد.

ویژگی‌های جدید در این نسخه عبارتند از BranchCache و DirectAccess که هر دو به منظور بهبود نحوه استفاده از راه دور کاربران است.

این سیستم‌عامل سرور، مانند نسخه قبلی، برخی از قابلیت‌های مدیریتی و امنیتی مورد استفاده در سیستم عامل ویندوز Vista client را به اشتراک می‌گذارد. ویندوز سرور ۲۰۰۸ R2 تغییراتی از سیستم عامل ۳۲ بیتی به نسخه ۶۴ بیتی دارد.

: Windows Server 2012

مایکروسافت تعدادی از ویژگی‌های ابری را برای ویندوز سرور ۲۰۱۲ تعبیه کرده است، تا آنجا که به «Cloud OS» شناخته می‌شود. این شرکت همچنین به روز رسانی‌های قابل توجهی را برای زیرساخت‌های ذخیره سازی سیستم عامل و پلت فرم مجازی سازی Hyper-V انجام داده است.

ویژگی‌های جدیدی که در این نسخه قابل توجه است، عبارتند از: سوئیچ مجازی Hyper-V، Replica Hyper-V، فضای ذخیره سازی و سیستم فایل ReFS.

این نسخه سرور در چهار نسخه منتشر شد: Essentials، Foundation، Standard و Datacenter.

خوب است بدانید: میکروتیک چیست و چه کاربردهایی دارد؟

: Windows Server 2012 R2

مایکروسافت ویندوز سرور ۲۰۱۲ R2 تغییرات فراوانی را به همراه داشته است، از جمله به روز رسانی‌های مهم در مجازی سازی، ذخیره سازی، شبکه، امنیت اطلاعات و خدمات وب.

ویژگی‌های جدید عبارتند از:

• برای جلوگیری از ریزش پیکربندی و حفظ سازگاری در دستگاه‌های سازمان، پیکربندی حالت مورد نظر (Desired State Configuration / DSC) بر روی PowerShell ساخته شد.
• اضافه شدن ذخیره سازی چندگانه به فضای ذخیره سازی، باعث افزایش کارایی حرکت اتوماتیک بلوک‌های پر استفاده‌ی داده به سمت solid-state storage می‌شود.
• پوشه‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تا فایل‌های شرکت را بر روی دستگاه‌های کاری و شخصی بازیابی و ذخیره کنند.

: Windows Server 2016

مایکروسافت با ویژگی‌های جدید در این نسخه، به فضای ابری نزدیک شد. مایکروسافت Nano Server را معرفی کرد، که یک گزینه حداقل استفاده از سرور برای افزایش امنیت با کاهش بردار حمله (attack vector) بود.

یکی دیگر از نکته‌های امنیتی، ویژگی جدید Hyper-V shielded VM است که برای جلوگیری از آسیب رساندن داده‌ها در VM، از رمزگذاری استفاده می‌کند.

کنترل کننده شبکه یک ویژگی کلیدی جدید شبکه است که به مدیران اجازه می‌دهد تا سوئیچ‌ها، زیر شبکه‌ها و سایر دستگاه‌های شبکه‌های مجازی و فیزیکی را مدیریت کنند.

این سیستم عامل سرور، در نسخه‌های استاندارد و Datacenter وجود دارد. در ویندوز سرور ۲۰۱۶ نسخه استاندارد دارای ویژگی‌های پیشرفته‌تر در مجازی سازی، ذخیره سازی و شبکه نیست.

۲۰۱۷: Semi-Annual Channel and Long-Term Servicing Channel releases

در ماه ژوئن سال ۲۰۱۷، مایکروسافت اعلام کرد که ویندوز سرور را به دو کانال تقسیم می‌کند: کانال نیمه سالانه (SAC) و کانال سرویس طولانی مدت (LTSC)

کنوانسیون نامگذاری LTSC فرمت Windows Server YYYY را حفظ خواهد کرد. (مانند ویندوز سرور ۲۰۱۶). در حالی که انتشار SAC از فرمت نسخه ویندوز سرور YYMM پیروی می‌کند. مایکروسافت اولین نسخه SAC خود یعنی ویندوز سرور نسخه ۱۷۰۹ را در اکتبر ۲۰۱۷ عرضه کرد.

: Windows Server 2019

ویندوز سرور ۲۰۱۹ آخرین نسخه سیستم عامل سرور مایکروسافت و به عنوان بخشی از خانواده سیستم عامل ویندوز NT است. ویندوز سرور ۲۰۱۹ سیستم عاملی است که در محیط‌های محلی به Azure متصل می‌شود، لایه‌های اضافی امنیتی را اضافه می‌کند و به شما کمک می‌کند تا برنامه‌ها و زیرساخت‌های خود را مدرن سازی کنید.

ویندوز سرور ۲۰۱۹ در تاریخ ۲۰ مارس ۲۰۱۸ معرفی شد و اولین نسخه پیش نمایش ویندوز در همان روز منتشر شد. اما برای دسترسی عمومی‌در تاریخ ۲ اکتبر ۲۰۱۸ منتشر شد.

ویندوز سرور ۲۰۱۹ دارای ویژگی‌های جدید زیر است:

بهبود Windows Defender

Windows Admin Center

پشتیبانی از Kubernetes (Beta)

سایر ویژگی‌های گرافیکی دیگر از ویندوز ۱۰ نسخه ۱۸۰۹:

• Storage Spaces Direct
• Storage Migration Service
• Storage Replica
• System Insights